มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์มุ่งมั่นอย่างเป็นรูปธรรมในการส่งเสริมการบริโภคและการผลิตที่ยั่งยืน เราตระหนักถึงความสำคัญของการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการผลิตและการบริโภค เพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ จึงได้ใช้ความรู้ความสามารถและทรัพยากรที่มีอยู่ ผ่านการดำเนินงาน 3 ด้านหลัก ได้แก่ งานวิจัย งานบริการวิชาการเพื่อสังคม และการกำหนดนโยบายลดขยะ เพื่อสร้างสังคมที่คำนึงถึงความยั่งยืนในทุกขั้นตอน

1. งานวิจัยเป็นรากฐานสำคัญเพื่อการบริโภคและการผลิตที่ยั่งยืน

คณาจารย์และนักวิชาการของธรรมศาสตร์ได้สร้างสรรค์ผลงานวิจัยที่ครอบคลุมประเด็นสำคัญเพื่อขับเคลื่อน SDG 12 โดยเน้นการสร้างองค์ความรู้ที่สามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้จริง อาทิ

• ศึกษาการรีไซเคิลผลพลอยได้จากอุตสาหกรรม เพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและปรับปรุงการใช้ประโยชน์จากของเสียในการผลิตคอนกรีต รวมถึงวิจัยและพัฒนาวัสดุผสมที่ยั่งยืน (Sustainable Composites) และวัสดุรีไซเคิล (Recycled Materials) เพื่อเป็นทางเลือกในการผลิตที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
• ศึกษาแนวทางการลด การใช้ซ้ำ และการรีไซเคิลของเสียอย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งในระบบเมืองและภาคอุตสาหกรรม มีการเปรียบเทียบแนวทางการจัดการของเสียในประเทศไทยกับประเทศอื่นๆ เพื่อหาแนวปฏิบัติที่ดีที่สุด รวมถึงประเมินโซลูชันการเปลี่ยนขยะเป็นพลังงาน (Waste-to-Energy) และตรวจสอบเทคโนโลยีต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการจัดการของเสีย
• ศึกษาว่าการดำเนินงานของห่วงโซ่อุปทานสามารถส่งเสริมการบริโภคที่ยั่งยืนได้อย่างไร โดยเน้นที่ห่วงโซ่อุปทานสีเขียว (Green Supply Chain) ในอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์ของไทย การจัดซื้อจัดจ้างที่ยั่งยืน (Sustainable Procurement) และการใช้เทคโนโลยีบล็อกเชน (Blockchain) เพื่อเพิ่มความโปร่งใสในกระบวนการผลิตและการบริโภค
• ศึกษาเทคโนโลยีนวัตกรรมเพื่อลดของเสีย เช่น การย่อยสลายด้วยแสง (Photocatalysis) สำหรับบำบัดน้ำเสีย, การพัฒนาไบโอโพลีเมอร์สำหรับบรรจุภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม, และระบบชีวเคมีไฟฟ้า (Bioelectrochemical Systems) สำหรับการนำทรัพยากรกลับมาใช้ใหม่ ซึ่งเป็นเทคโนโลยีที่ช่วยลดของเสียและส่งเสริมความยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อม

2. โครงการบริการสังคมเพื่อสร้างความเปลี่ยนแปลงสู่การปฏิบัติ

ธรรมศาสตร์ดำเนินโครงการบริการสังคมที่มุ่งเน้นการจัดการของเสียและเศรษฐกิจหมุนเวียน โดยร่วมมือกับหลากหลายคณะเพื่อสร้างความเปลี่ยนแปลงในสังคม ตัวอย่างที่น่าสนใจ ได้แก่

• คณะนิติศาสตร์ จัดสัมมนาในหัวข้อสำคัญ อาทิ “กฎหมายอาญากับปัญหาสิ่งแวดล้อมปัจจุบัน: คิด-Share-แก้วิกฤตขยะพลาสติก” เพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจด้านกฎหมายและกระตุ้นให้เกิดการมีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะอย่างยิ่งปัญหาขยะพลาสติก
• คณะเศรษฐศาสตร์ จัดสัมมนาชุด Monday Brown Bag 2024 #5 ในหัวข้อ “Circular Economy and EPR-Based End-of-Life Vehicle Management in Thailand” เพื่อเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับเศรษฐกิจหมุนเวียนและแนวคิดความรับผิดชอบที่ขยายของผู้ผลิต (Extended Producer Responsibility: EPR) ในการจัดการยานยนต์หมดอายุการใช้งาน ซึ่งเป็นส่วนสำคัญของการส่งเสริมการผลิตและการบริโภคที่ยั่งยืน

3. นโยบายและการดำเนินงานเพื่อสร้างวัฒนธรรมความยั่งยืนในมหาวิทยาลัย

ธรรมศาสตร์มีนโยบายและการดำเนินงานที่ส่งเสริมการบริโภคและการผลิตที่ยั่งยืนอย่างเป็นรูปธรรมภายในมหาวิทยาลัย และเป็นแบบอย่างให้กับสังคม ผ่านการดำเนินงานดังนี้

• มีนโยบายการจัดการขยะมูลฝอยที่ครอบคลุมผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทั้งหมดของมหาวิทยาลัย ตั้งแต่นักศึกษา บุคลากร ไปจนถึงร้านค้า เพื่อให้เกิดการคัดแยก ลด และรีไซเคิลขยะอย่างเป็นระบบ
• มีนโยบายการจัดซื้อจัดจ้างอย่างมีจริยธรรม จัดลำดับความสำคัญของการเป็นพันธมิตรกับบริษัทและซัพพลายเออร์ที่มุ่งมั่นในการดำเนินงานด้านสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน โดยคำนึงถึงผลกระทบทางสังคมและสิ่งแวดล้อมตลอดห่วงโซ่อุปทาน
• มีนโยบายลดการใช้พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียว (No Single-Use Plastic) ทั่วทั้งมหาวิทยาลัยอย่างเข้มงวด พร้อมทั้งร่วมมือกับพันธมิตรหลายราย เพื่อดำเนินนโยบายนี้ให้เกิดผลสำเร็จสูงสุด ลดปริมาณขยะพลาสติกที่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม

มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์มุ่งมั่นที่จะเป็นผู้นำในการส่งเสริมการบริโภคและการผลิตที่ยั่งยืน ด้วยการบูรณาการความรู้จากหลากหลายสาขาวิชา การบริการสังคมที่สร้างผลกระทบ และนโยบายที่ส่งเสริมการลดขยะและการจัดซื้อจัดจ้างอย่างมีจริยธรรม เพื่อร่วมสร้างอนาคตที่ยั่งยืนและสมดุลสำหรับทุกคน

ข้อมูลเกี่ยวกับการดำเนินงานเพื่อขจัดความยากจนตามเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน เป้าหมายที่ 12 (SDG 12: Responsible Consumption and Production) เหล่านี้ สรุปและเรียบเรียงจาก รายงานความยั่งยืนของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ฉบับล่าสุด ประจำปี 2566 (Thammasat University Sustainability Report 2023)